
W boot-sekwencji komputera kryje się serce całego systemu. Zanim Windows wyświetli choć piksel pulpitu, ster nad sprzętem przejmują ukryte linie kodu UEFI lub BIOS-u. To tam włączysz Secure Boot, przełączysz dysk w tryb AHCI, a nawet sprawdzisz, czy wentylatory kręcą się jak powinny. Jedni zaglądają tam sporadycznie, inni – zwłaszcza admini – robią to codziennie. Niezależnie od doświadczenia, dostęp do firmware bywa wybawieniem, gdy system nie wstaje albo trzeba zainstalować nowy OS.
Krótko: to najniższy poziom kontroli nad sprzętem. Dłużej:
Diagnostyka – pętla boot, błąd POST, przegrzewanie.
Aktualizacje i zabezpieczenia – Secure Boot, TPM, microcode CPU.
Wirtualizacja – VT-x/AMD-V trzeba włączyć właśnie tutaj.
Instalacja systemu – priorytet dysku, tryb UEFI / Legacy, GPT vs MBR.
Sprzęt zmienia się szybciej niż moda na klawiatury 60 %. Firmware nadąża, bo w UEFI co miesiąc ląduje nowa łatka producenta.
Sposób wybierasz według stanu komputera:
Klawisz BIOS przy starcie – gdy Windows nie wstaje lub zapętla się.
Zaawansowane uruchamianie w Windows 11 – klikologią do celu.
cmd / PowerShell – jedno polecenie i restart prosto w firmware.
Skrót na pulpicie – najszybciej, ale ryzyko przypadkowego kliknięcia.
Wciśnij Power, patrz na ekran POST i energicznie klep wybrany klawisz:
Marka | Klawisz | Marka | Klawisz |
---|---|---|---|
Acer | F2 / Del | Lenovo Desktop | F1 |
ASUS | F2 / Del | ThinkPad | Enter + F1 |
Dell | F2 / F12 | HP | F10 / Esc |
Gigabyte | F12 / Del | MSI | Del |
Toshiba | F1 / F2 | Samsung | F2 |
Sony | F1 / F2 / F3 | — | — |
Ważne: Model płyty może zmienić kombinację. Sprawdź instrukcję lub naklejkę na obudowie, zanim zdążysz połamać F-ki.
Win + I → System → Recovery.
Przy Advanced Startup kliknij Restart Now.
Po restarcie wybierz Troubleshoot → Advanced Options → UEFI Firmware Settings.
Kliknij Restart i obserwuj, jak system teleportuje się do menu BIOS-u bez jednego stuknięcia w klawiaturę.
Ta ścieżka jest bezpieczna, gdy system działa normalnie i nie chcesz grać w „traf w klatkę POST” przy każdej próbie.
Dla tych, którzy wolą klawiaturę od myszy:
Win + R → cmd → Ctrl + Shift + Enter (lub wpisz PowerShell w tym samym stylu).
Wklej polecenie shutdown /r /fw /t 0
i wciśnij Enter.
Komputer natychmiast restartuje się prosto do UEFI – zero klikania po menu.
Kiedy przywracasz fleet laptopów w firmie, dodaj to do skryptu PowerShell, zapętl, podaj listę hostów i… idź po kawę, bo reszta zrobi się sama.
Plusy? Jeden dwuklik i jesteś w firmware. Minusy? Ten sam dwuklik, kliknięty omyłkowo o 17:59, gdy trwa upload raportu dla szefa.
Jak to zrobić bez dramatu:
Win + D → prawy klik → New > Shortcut.
W polu lokalizacji wpisz shutdown /r /fw
.
Nazwij np. Reboot to UEFI → Finish.
PPM → Properties > Advanced → zaznacz Run as administrator.
Ukryj skrót w folderze Tools albo Admin, żeby laik go nie znalazł.
Cecha | UEFI (Windows 11) | Legacy BIOS |
---|---|---|
Styl partycji | GPT | MBR |
Secure Boot | ✔ Tak | ✖ Brak |
Limit dysku | > 2 TB | ≤ 2 TB |
Wsparcie NVMe, TPM 2.0 | Pełne | Ograniczone |
Czas bootu | Szybszy | Wolniejszy |
Wymagany przez Win 11 | Tak | Nie (niewspierany) |
Krótko mówiąc: UEFI to autostrada, BIOS to boczna droga z dziurami i ograniczeniem 60 km/h.
Wyłącz: Control Panel → Power Options → Choose what the power buttons do → Turn on fast startup – odhacz. Komputer znów poczeka, aż wciśniesz F2.
Spróbuj starego PS/2 lub wejdź przez Advanced Startup myszką. Sprawdź też opcję Legacy USB Support w samym UEFI, bo potrafi płatać figle.
Sprawdź msinfo32 → BIOS Mode. Jeśli widzisz Legacy, czas na magiczne mbr2gpt /convert /allowFullOS
w CMD (admin). Jedno polecenie, zero reinstalacji.
Gdy system nie wstaje – klawisz BIOS.
Gdy wszystko działa – Windows Settings lub cmd / PowerShell.
Gdy lubisz skróty – desktop shortcut, ale z głową.
Łatwy dostęp do firmware to jak posiadanie zapasowego klucza do serwerowni – nie używasz codziennie, ale gdy drzwi się zatrzasną, ratuje skórę.